Luister hier naar de zeven stappen van de fictieve religie Aardkundig Fundamentalisme. Liever lezen? Kijk onder het fragment.
Het Aardkundig Fundamentalisme is een fictieve religie geïntroduceerd om een nieuw toekomstperspectief te bieden op het landschap. Het is bedacht door Peter Hermens en Martijn Horst en was de winnende een inzending voor de EO Wijers prijsvraag 2023. Het is volledig gericht op de Achterhoek, maar natuurlijk is deze fictieve religie toepasbaar op elke regio. Het bestaat uit zeven stappen met daarbij horende visies.
1. De bodem
Erken het onschuldige aardkundig fundament.
Het erkennen van het Aardkundig Fundament betekent dat de natuurlijke reis die een regendruppel aflegt niet mag worden onderbroken. Het betekent ook dat de verschillen in de bodems en in het reliëf worden gerespecteerd en niet voor eigen gewin worden omgevormd.
2. Water
Reinigend water.
Zowel boven- als ondergronds ligt een complex watersysteem met inzinking op hoge delen en kwel in de lage delen. Het zijn communicerende vaten die in de afgelopen eeuw van elkaar zijn afgesneden. Het Aardkundig Fundamentalisme vraagt dat dit weer hersteld wordt. Daarnaast worden stuwen tegen het licht gehouden en natuurvriendelijke drempels aangelegd, zorgen moerassen voor sponswerking en verschuift het watergebruik van vervuilend naar zuiverend.
3. De natuur
Bezielde natuur om te eren.
Het is tijd om de natuur te verlossen van het juk dat de mens haar heeft opgelegd. Natuurlijke processen krijgen vanaf nu de ruimte. De natuurlijke systematiek wordt leidend. Dit leidt tot natuurinclusieve landbouw in de beekdalen en een grote natte zone in het laag dekzand gebied.
4. Identiteit
Identiteit om niet te verloochenen.
Achterhoekers voelen zich verwant met het eigen kleine dorpse landschap. Steden, gemeenten, oude heerlijkheden zijn minder relevant. Het ene dorp heeft bijvoorbeeld meer veen, het ander rivierduinen. Een ander beschikt meer over de overblijfselen van de ijzer industrie of het katholieke geloof. Deze lappendeken van 159 dorpsidentiteiten zorgt ervoor dat ieder dorp een andere bijdrage levert aan de toekomstige inrichting van de regio.
5. Landbouw
Kuisheid in de landbouw.
De reguliere landbouw met maïs en Engels raaigras bepaalt niet langer de identiteit van het buitengebied. In de plaats komt een landbouwsysteem met akkerbouw voor menselijke consumptie en minder veeteelt, maar ook met nieuwe bodemgedreven verdienmodellen zoals agroforestry en de verbouwing van biobased bouwmaterialen. Voor een vliegende start worden er geen boeren uitgekocht, maar zet de overheid dat geld in om een gegarandeerde marktvraag te creëren en de omschakeling op gang te brengen.
6. Infra
Infrastructuur met eerbied gebruiken.
De hoge en droge delen bevatten straks alle infrastructuur, kabels en leidingen. In de lage moerassen, de IJsselvallei, het Berkeldal en langs de Oude IJssel heerst autarkie. Bovendien behoren autowegen die alleen maar door de Achterhoek lopen tot het verleden. Straks gaan we het gebied in en uit over aantrekkelijke Parkways. Fietssnelwegen vanuit de dorpslandschappen sluiten aan op een hoogwaardig openbaar vervoersysteem.
7. Wonen
Woningbouw voor onszelf en onze naasten.
Het Aardkundig Fundament heeft genoeg draagkracht voor de bouw van meer dan 15.000 extra woningen. Van inbreiding in de steden, woonsplitsing in het landelijk gebied tot nieuwe woonlocaties. Langs de IJssel heb je dan ruimte voor nieuwe IJsselhoeven met vier of vijf wooneenheden. Bij Harfsen, hengelo, Beltrum en Varsseveld liggen mogelijkheden voor grote uitbreidingswijken en op vijf verschillende aangeduide plekken is een nieuw dorp denkbaar.
Dit zijn de geboden van het Aardkundig Fundamentalisme. U doet ermee wat u wil.
Met dank aan Peter Hermens (Werkend Landschap) en Martijn Horst (Neder|land|schap. Aardkundig Fundamentalisme is de landelijke winnaar van de EO Weijers prijsvraag 2022-23. Lees hier meer over de inzending.