Luister hier naar de introductie door Lucas De Man. Liever lezen? Dat kan onder het audiofragment.
Welkom bij ons project Possible Landscapes, waarbij wij onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor boeren, bouwers, burgers en de natuur in een veranderend landschap. Hoe doen we dat?
We nemen telkens een specifiek gebied als casus, in dit geval de Deurnese Peel en dan gaan we met alle stakeholders uit de keten, dus boeren, ecologen, waterexperts, bouwers, banken, burgers etc., samen zitten om scenario’s te bedenken, Possible Landscapes, waarin mens en natuur een waardige plek kunnen hebben. Want alleen samen maken we het landschap klaar voor een lange, regeneratieve toekomst. Als het goed is sta je nu voor ons prachtige tapijt. Dit tapijt is gemaakt door Liselot Cobelens en stelt De Peel voor. Of toch het Brabantse Deel ervan, De Deurnese peel. Mocht het tapijt doorlopen naar rechts dan ben je in Limburg in de Mariapeel.
De (Deurnese) Peel
Kijk eens goed naar het tapijt. Rechts zie je een hoger gelegen gebied, dat bestaat uit Hoogveen, daarnaast heb je een verbrand gedeelte: dat is de Peelrandbreuk. Links van die breuk heb je een lager gelegen gebied dat nu vooral landbouwgebied is.
Vroeger was de hele Peel Hoogveengebied. Dat wil zeggen dat je er 8 meter hoog veen had dat gedurende eeuwen was gegroeid met daarbovenop een laagje veenmos. Maar omwille van de turfwinning vanaf 1850 werd dit gebied steeds meer afgegraven en groef men kanalen die dan de turf moesten wegleiden naar Den Bosch en verder. Zie je het kanaal in ons tapijt?
Alle afgegraven grond werd landbouwgrond gemaakt en kent nu vooral een intensieve veeteelt industrie.
Het grote probleem echter, en vandaar ook de verbrande stukken op het tapijt, is dat de Peel steeds droger en droger wordt en dat is een ramp want het was de long van Brabant en is nu de sigaret van Brabant geworden.
Laat me dat even uitleggen. Wat veen zo bijzonder maakt, is dat het heel veel regenwater kan opvangen omdat het grondwater hoog staat. Een vochtig gebied houdt water vast. Hierdoor neemt het veen heel veel CO2 uit de lucht en geeft er zuurstof voor terug. Vandaar de long van Brabant.
Maar door de droogtes van de afgelopen decennia en door het oppompen van grondwater om de velden van de boeren te besproeien is het grondwater in de Peel zodanig gezakt dat het veen geen regenwater meer kan opnemen, alles vloeit weg en de Peel wordt zo droog dat ze in plaats van CO2 op te nemen, CO2 uitstoot. Vandaar de sigaret van Brabant. Hoog tijd voor vernatting dus.
Hier gaat ons verhaal over. Meer nog, we willen inzoomen op 1 boerderij als voorbeeld. Zie je hem op het tapijt?
Ons onderzoek gaat over de vraag ‘hoe kan je een gebied vernatten en tegelijk boeren, bouwers, burgers en de natuur een toekomst geven?’.