Luister hier naar de toelichting op de boerderij door Lucas De Man. Liever lezen? Dat kan onder het audiofragment.

De grootste maquette gaat over het kleinste gebied. We zoomen nu in op een stuk van de casus van 43 ha. Zo kunnen we je nog meer meenemen in de mogelijkheden per waterniveau. Want in de maquette voor je zie je verschillende waterstanden met onderaan de rivier en helemaal bovenaan enkele droge stukken. Deze maquette is trouwens helemaal gemaakt uit natte gewassen als riet en lisdodde. 

Op het droge
Laat ons even door de maquette heen gaan. Zie je de lege boerderij? Die staat op een terp, een ophoging van de aarde zodat ze droog en veilig is tegen het water. We hebben hem nu leeg gelaten omdat hij herbestemd moet worden. Net als 25% van alle boerderijen in Nederland die komende 10 jaar een andere functie zullen krijgen. We kunnen denken aan een zorgboerderij voor ouderen, cohousingprojecten of een coöperatieve boerderij die natte teelten verbouwt hier en in de omgeving. Waar denk jij aan? 

Naast de boerderij rechts bevindt zich een gemeenschappelijke biodynamische moestuin waar zoveel mogelijk verschillende gewassen groeien en die elkaar elk jaar ook weer afwisselen. We hebben ook enkele groenten afgebeeld in de maquette. Herken je ze? Denk dan aan lupine, aardpeer, aubergine, quinoa en ga zo maar door. Deze moestuin is vooral voor eigen gebruik van de bewoners van de boerderij en de biobased woningen. Rond de moestuin staan verschillende fruitbomen. 

Links van de boerderij zie je een vleermuizentoren. Die is er net gebouwd omdat door het wegvallen van de bestaande schuren en stallen, de vleermuizen hun oorspronkelijke woonplaats verloren waren. Bij het herinrichten van een gebied moeten we niet enkel kijken naar de leefbaarheid voor mensen maar ook voor dieren, insecten en planten.  

Als we nu een stukje naar beneden dalen dan zie je een lange strook die 0 – 50 cm boven water staat waar we groenten kweken die wel bestemd zijn voor de externe verkoop. 

Onder water
Kijk nu nog een stukje lager, langs de steiger, dan komen we in het eerste gedeelte dat onder water staat. Zo 0 tot 15 cm diep. Hier kun je eetbare waterplanten kweken zoals witte waterkers en Chinese waterkastanje.

Nog iets lager, stijgt het water tot 40 cm diep en dat is ideaal om watermunt en waterspinazie in te kweken. Deze diepte is trouwens ook ideaal om bijv. lisdodde te kweken. Daar kan je bouwmaterialen van maken, maar wist je dat je delen van de lisdodde plant ook kunt eten? De witte jonge scheuten kunnen in het voorjaar als een soort van asperges gegeten worden en de wortels zijn erg zetmeelrijk. 

Wij hebben in deze casus gekozen om echt aan lisdodde teelt te doen, dat kan je zien rechts midden op de maquette. In de tekst van de reliëfkaart hebben we je uitgelegd hoe je lisdodde kan oogsten. Met een kleine machine met rupsbanden en in de bassins door ze droog te leggen. Dat je er prachtige materialen mee kan maken zie je aan de huisjes en straks bij de materiaalstalen.

Verschillende mogelijkheden voor de inrichting van het landschap
Wil dat zeggen dat lisdodde de enige mogelijkheid is op natte gronden? Nee, maar wij houden van de kwaliteiten van lisdodde, de plant onttrekt namelijk veel voedingsstoffen uit de grond. En misschien doe je na vijf of tien jaar, wanneer de grond ontmest is, weer iets anders op die velden. We praten hier graag verder met je over door. Er is niet één beste manier om een gebied in te richten, er zijn juist verschillende mogelijkheden die we je hier willen laten zien.

Maar kijk nu nog even onderaan de maquette. Bij de rivier hier zie je ook lisdodde en zelfs riet, maar dat is natuurgebied. Hier groeien lisdodde, riet en Heilige Lotus wild en vrij en dienen vooral als woon- en broedplaats voor vogels, vissen en insecten. 

Wonen in de natuur
Kijk je nog even mee naar de woningen die je hier ziet? We hebben hier in de natuurzone vier modulaire woningen met verschillende oppervlaktes van 38 m2, 50 m2, 72 m2 en 90 m2 voorzien. Je ziet er hier twee uitgewerkt. Hier kunnen zowel studenten als alleenstaanden als gezinnen wonen. De woningen zijn gemaakt van natuurlijke lokale materialen en staan op palen om geen schade aan de natuur te berokkenen. De pacht voor de woningen geeft de boer veel meer ruimte om niet enkel afhankelijk te zijn van de opbrengst van zijn gewassen. En voor de bewoners is het heerlijk leven in de natuur. Via de straat of de boerderij loop je over de steiger, tussen de waterplanten naar je huis aan het water… Zou jij hier willen wonen? 

Het combineren van verschillende gewassen en het herbergen van verschillende functies worden essentieel voor het overleven van de boer en de natuur. Er is niet één simpele oplossing waar we met z’n allen de komende jaren op moeten inzetten. Het gaat om lokaliteit, flexibiliteit en multifunctionaliteit. Door anders te bouwen en natuur, landbouw en woonfuncties veel meer samen te voegen, kunnen we en de zorg voor het landschap en het tekort aan woningen en de financiële problemen van de boer tegelijk oplossen. 

Als je meer wilt weten over de woningen dan kan je de QR code scannen bij de grotere maquette van de woning die je op dat plateau ziet staan. 

Voor nu mag je even nadenken over hoe jij de toekomst van het natte platteland voor je ziet?

Met dank aan Janke van Dijk (PaludiPlants).